Wat betekent 'familie' eigenlijk?

 

Wanneer iemand een familiegeschiedenis schrijft, constitueert hij zijn familie en zijn eigen identiteit op basis van biologische, institutionele en sociaal-emotionele componenten. Vooral genealogie is erg populair. Wat zegt deze manier van familiegeschiedenis bedrijven over de manier waarop we denken over en omgaan met het verleden?

Etty Hillesum schreef in haar dagboek Het verstoorde leven: ‘Men kent iemands leven niet wanneer men de uiterlijke feiten kent. Om iemands leven te kennen moet men zijn dromen kennen, zijn verhouding tot zijn verwanten, zijn stemmingen, zijn teleurstellingen, zijn ziekte en zijn dood.’ Dit citaat staat in schril contrast met de manier waarop mensen over hun familie schrijven: vooral genealogen gebruiken alleen maar ‘uiterlijke feiten’. Tegelijkertijd krijgt een familiegeschiedenis pas betekenis als je je verbeelding gebruikt, bijvoorbeeld door te stellen dat je onderdeel bent van die geschiedenis.

Mensen die over hun familie schrijven, bedrijven op een bijzondere manier geschiedenis. Juist omdat de schrijver zélf, als lid van ‘de familie’, op een bijzondere manier betrokken is bij zo’n geschiedenis, ontstaan er dilemma’s en vragen voor de schrijver zelf. In deze lezing bespreekt Tanny Dobbelaar een aantal van die dilemma’s.

​

 

Tanny Dobbelaar studeerde filosofie aan de Universiteit Utrecht en werkt onder meer als schrijfcoach en docent essayistiek. Ze publiceerde Schrijven met Montaigne (Ambo 2005) en Familieverhalen: de kunst van het schrijven over je naasten (Ambo, 2011). Ze werkt aan een proefschrift over hedendaagse familiegeschiedenis. Meer informatie is te vinden op http://www.tannydobbelaar.nl/onderwerp/familiegeschiedenis/