Een belofte houden, wanneer het je niet uitkomt; een gevonden portemonnee naar de politie brengen; een wildvreemde in nood helpen – het juiste doen lijkt niet altijd in je eigen belang. Hobbes en zijn hedendaagse volgelingen denken hier anders over: om rationeel te handelen, moet je moreel handelen, stellen zij.

 

Al sinds de oudheid proberen filosofen te bewijzen dat we reden hebben om moreel te handelen. Van de verschillende strategieën die worden gebezigd, is die van Thomas Hobbes en z’n hedendaagse volgelingen het meest ambitieus. Hedendaagse Hobbesianen zoals David Gauthier beargumenteren dat we puur op basis van eigenbelang reden hebben om moreel te handelen. Wanneer je moreel handelt, ben je beter in staat je eigen doelen te bereiken en het is daarom rationeel om moreel te zijn, stellen zij. Deze Hobbesiaanse stelling is nogal kritisch ontvangen. Een belofte houden wanneer het je niet uitkomt, een gevonden portemonnee naar de politie brengen, een wildvreemde in nood helpen—het juiste doen lijkt niet altijd in je eigenbelang.

De voordracht zou het volgende verloop kunnen hebben. Beginnen met het uitpluizen van wat het precies betekent wil het rationeel zijn om moreel te handelen en waarom filosofen graag willen dat het rationeel is om moreel te handelen. Dan volgt kort een beschrijving van de verschillende strategieën die je kunt hanteren om deze vraag te beantwoorden, waaronder de Kantiaanse en de Hobbesiaanse. Dan zal een uitleg volgen waarom de Hobbesiaanse strategie heel aantrekkelijk is, nl. omdat de Hobbesiaan stelt dat het instrumenteel rationeel is om moreel te zijn, onafhankelijk van je precieze voorkeuren of verlangens, zou het een argument zijn dat iedereen kan overtuigen om moreel te zijn. Vervolgens zal Peter met gebruik- making van een beetje speltheorie uitleggen waarom het op het eerste gezicht toch wel heel problematisch lijkt dat het instrumenteel rationeel is om moreel te zijn. Dezelfde speltheorie zal hij ook gebruiken om de oplossing van de Hobbesiaan te introduceren (zowel die van Hobbes zelf als de oplossing van zijn  opvolger  David Gauthier(1932), die een verbetering lijkt te zijn). Vervolgens zal Peter ingaan op enige empirisch-psychologische ondersteuning voor Gauthier’s argument . Hij sluit zijn voordracht af  met enkele kritische bedenkingen die de beperkingen van het Hobbesiaanse argument onderstrepen.